درمان حساسیت و آلرژی های فصلی بینی
.jpg)
آلرژی بینی چیست؟
وقتی بدن با ماده‌ای حساسیت‌زا (آلرژن) تماس پیدا میکند، سیستم ایمنی بدن ماده‌ای به نام پادتن ترشح میکند که باعث آزاد شدن مواد شیمیایی مثل هیستامین و لکوترین‌ها میشود. این مواد باعث علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه، خارش و دیگر نشانه‌های آلرژی میشوند. علائم آلرژی بینی در افراد متفاوت است و همه به یک شکل واکنش نشان نمی‌دهند. حدود ۱۰ درصد از افراد جامعه به این نوع آلرژی دچار هستند و این موضوع نشان‌دهنده شیوع بالای آن است. بوی مواد شوینده، گرده گیاهان یا حتی در بعضی نوزادان، مصرف شیر گاو باعث حساسیت میشود. همچنین، افرادی که آلرژی بینی دارند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به آسم هستند. اگر آلرژی بینی به موقع درمان نشود و شدت پیدا کند باعث به‌وجود آمدن پولیپ بینی میشود و نیاز به درمان جدی‌تری دارد.
انواع آلرژی بینی
آلرژی بینی دو نوع دارد و هر دو زندگی روزمره را سخت میکنند. این دو نوع آلرژی علائم آزاردهنده ای دارند و فعالیت‌های عادی را مختل میکنند. دو نوع آلرژی بینی عبارتند از:
- آلرژی بینی فصلی (حاد)
- آلرژی بینی دائمی (مزمن)
آلرژی فصلی در فصل بهار یا پایان تابستان بروز میکند. دلیل آن وجود گرده گیاهان و گل‌ها در هوا است. اما پس از پایان فصل این علائم از بین می‌روند. آلرژی مزمن یا دائمی خفیف‌تر است. این نوع آلرژی به‌خاطر عواملی ایجاد شده که همیشه در محیط زندگی‌مان وجود دارند، مثل توت‌فرنگی، خربزه، دود سیگار، خاک گچ، فضولات حیوانات خانگی و موارد مشابه. گاهی شدت این حساسیت کم و زیاد میشود، اما به‌طور کامل از بین نمی‌رود.
در مورد تخصص بینی بیشتر بدانید
علائم و روش‌های تشخیص آلرژی بینی
آلرژی بینی نشانه‌هایی دارد که با دیدن آن‌ها باید به فکر درمان باشید تا بیماری شدیدتر نشود. مهم‌ترین علائم عبارتند از:
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- عطسه
- سرفه
- خستگی
- ورم و پف پلک‌ها
برای تشخیص دقیق آلرژی بینی از روش‌های مختلف استفاده کنید. یکی از بهترین روشها آزمایش پوستی است. روش دیگر آزمایش خون است. در این آزمایش میزان نوعی پادتن به نام ایمونوگلوبین E (IgE) بررسی میشود.
علائم آلرژی بینی چه زمانی ظاهر میشوند؟
علائم آلرژی بینی در هر زمان از سال بروز میکنند. در فصل بهار و تابستان شدت بیشتری دارند. در بهار، گرده درختان و در تابستان، گرده علف‌های هرز در هوا بیشتر شده و باعث تشدید حساسیت میشود. بعضی افراد در تمام طول سال درگیر علائم آلرژی هستند. این نوع حساسیت به دلیل عوامل محیطی مثل کپک، شوره و موی حیوانات خانگی، کنه‌های موجود در خانه یا حتی سوسک‌ها رخ میدهد.
چه کسانی به آلرژی بینی مبتلا میشوند؟
آلرژی زمینه ارثی دارد. اگر یکی از والدین یا اعضای خانواده به آلرژی مبتلا باشد، احتمال بروز آن در دیگران بیشتر است. افرادی که آسم یا اگزما دارند، بیشتر در معرض ابتلا به رینیت آلرژیک هستند. این مشکل مربوط به عملکرد سیستم ایمنی است.
چه عواملی باعث بروز آلرژی بینی (رینیت آلرژیک) میشوند؟
آلرژی بینی زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن نسبت به مواد محرک بی‌ضرر واکنش نشان میدهد و به این مواد آلرژن گفته میشود و در بدن فرد حساس باعث ترشح موادی مانند هیستامین میشوند. هیستامین باعث التهاب در بینی، چشم‌ها و گلو شده و علائمی مثل عطسه، آبریزش بینی و خارش را ایجاد میکند.
برخی از محرک‌های آلرژی بینی موارد زیر است:
- کنه‌های موجود در فرش، ملحفه، لباس و مبلمان
- گرده درختان، گل‌ها و علف‌های هرز
- موی حیوانات خانگی یا پوسته‌های ریز پوست آن‌ها
- هاگ‌های کپک
- سوسک‌ها
حساسیت غذایی باعث بروز یا تشدید علائم آلرژی میشود. اگر پس از مصرف یک ماده غذایی دچار واکنش شدید شدید، به پزشک مراجعه کنید. آلرژی غذایی یکی از خطرناک‌ترین انواع حساسیت‌ها است.
روش‌های مؤثر در درمان حساسیت و آلرژی بینی
برای درمان حساسیت و آلرژی بینی، ابتدا باید عوامل محرک را شناسایی و تا حد امکان از آن‌ها دوری کرد. استفاده از داروهای ضد التهاب مانند اسپری‌های استروئیدی بینی، آنتی هیستامین‌ها و ضد احتقان‌ها به کاهش علائم کمک میکند. همچنین، در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است واکسن آلرژی (ایمونوتراپی) تجویز کند که باعث کاهش حساسیت بدن به آلرژن‌ها میشود. ترکیب درمان دارویی با تغییر سبک زندگی بهترین نتیجه را خواهد داشت.
مدیریت و درمان آلرژی بینی نیازمند به تغییراتی در سبک زندگی و محیط اطراف نیاز دارد تا تماس با عوامل محرک به حداقل برسد. تغییر سبک زندگی و اجتناب از محرک، درمان‌های دارویی و ایمونوتراپی مدیریت آلرژی بینی نقش مهمی دارد. بهترین نتایج زمانی است که درمان زیر نظر متخصص آلرژی و با در نظر گرفتن شرایط فردی شما انجام شود.
در مورد تخصص های دکتر شهاب موسوی پور بیشتر بدانید
دوری از عوامل محرک؛ نخستین گام درمان
پیشگیری موثرترین روش مقابله با آلرژی است. با تغییراتی در محیط زندگی و سبک زندگی تماس با مواد حساسیت‌زا را به حداقل برسانید.
- در فصل گرده‌افشانی، پنجره‌های خانه و خودرو را بسته نگه دارید و از تهویه مطبوع استفاده کنید.
- برای محافظت از چشمان خود در فضای باز از عینک آفتابی استفاده کنید.
- از پنکه‌هایی که گرده یا کپک را به داخل بکشند، خودداری کنید.
- لباس‌ها و ملافه‌ها را در فضای باز خشک نکنید؛ زیرا گرده‌ها به آن‌ها میچسبند.
- از مالش چشم‌ها پرهیز کنید، زیرا باعث تحریک بیشتر و تشدید علائم میشود.
به حداقل رساندن تماس با گرد و غبار و کپک‌ها
برای به حداقل رساندن تماس با گرد و غبار و کپک‌ها، رعایت چند اقدام ساده اما مؤثر در خانه و محیط کار ضروری است.
- گردوغبار خانه در اتاق خواب باید به حداقل برسد.
- از روکش‌های ضد کنه برای بالش‌ها، تشک‌ها و لحاف استفاده کنید.
- ملافه‌ها را به طور مرتب با آب داغ (حداقل ۶۰ درجه سانتی‌گراد) بشویید.
- رطوبت فضای خانه را بین ۳۰ تا ۵۰ درصد نگه دارید و محیط‌های مرطوب مانند حمام و زیرزمین را تمیز کنید.
- در مکان‌های مرطوب از دستگاه رطوبت‌گیر استفاده کنید.
کاهش تماس با حیوانات خانگی
برای کاهش تماس با حیوانات خانگی (در صورت داشتن آلرژی یا مشکلات تنفسی) باید اقدامات مشخصی را در محیط زندگی انجام دهید.
- پس از تماس با حیوانات دست‌های خود را بشویید.
- لباس‌ها را پس از حضور در مکان‌هایی که حیوان خانگی دارند، بشویید.
- اگر به حیوانات خانگی حساسیت دارید، آن‌ها را از اتاق خواب دور نگه دارید.
- در صورت وجود سیستم گرمایش یا سرمایش مرکزی، دریچه‌های هوا به اتاق خواب را ببندید.
- به جای فرش از کفپوش‌های سخت مانند پارکت یا سرامیک استفاده کنید.
داروهای مناسب برای درمان حساسیت بینی
اجتناب از مواد حساسیت‌زا کافی نیست و باید زیر نظر پزشک متخصص دارو مصرف کنید. داروها در اشکال مختلف قرص، شربت، اسپری بینی و قطره چشمی وجود دارد.
اسپری‌های استروئیدی بینی
موثرترین درمان دارویی برای آلرژی بینی است. این اسپری‌ها التهاب بینی را کاهش داده و علائمی مانند گرفتگی را تسکین می‌دهند. برای مشاهده تأثیر کامل آن‌ها تا دو هفته زمان نیاز دارید.
آنتی‌هیستامین‌ها
این داروها برای کاهش عطسه، خارش و آبریزش بینی و چشم کاربرد دارند و در دو شکل خوراکی و اسپری موجود هستند.
داروهای ضد احتقان
داروهایی مانند سودوافدرین و فنیل افرین گرفتگی بینی را به طور موقت تسکین می‌دهند. اما اسپری‌ها و قطره‌های بینی ضد احتقان نباید بیش از سه روز مصرف شوند، زیرا وابستگی و بازگشت علائم وجود دارد. در بیماران دارای فشار خون بالا، مصرف این داروها باید با مشورت پزشک انجام شود.
مهارکننده‌های لوکوترین
این داروها از فعالیت لوکوترین‌ها (مواد شیمیایی آزاد شده در پاسخ به آلرژن) جلوگیری میکنند و در برخی موارد مکمل خوبی برای آنتی‌هیستامین است.
کرومولین سدیم (Cromolyn Sodium)
اسپری بینی با مهار پاسخ اولیه بدن به آلرژن از بروز علائم پیشگیری میکند. برای اثرگذاری کامل آن ۲ تا ۴ هفته زمان نیاز دارید.
قطره‌های چشمی ضد آلرژی
اگر علائم چشمی مانند خارش یا آبریزش چشم با سایر داروها کنترل نشود، استفاده از قطره‌های مخصوص چشمی مفید است.
ایمونوتراپی (واکسن‌های آلرژی)
اگر علائم شما با درمان‌های معمول کنترل نمی‌شود، پزشک ایمونوتراپی را پیشنهاد میدهد. این روش شامل دریافت واکسن یا قرص‌های زیرزبانی حاوی مقادیر کنترل‌شده‌ای از آلرژن است و به مرور زمان سیستم ایمنی بدن را نسبت به آن مقاوم میکند. این درمان به‌طور منظم انجام میشود و در طولانی‌مدت باعث کاهش شدت آلرژی و بهبود کیفیت زندگی میشود.
چه زمانی باید برای درمان آلرژی بینی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که علائم آلرژی بینی بیش از دو هفته طول کشید و شدت آن‌ها زیاد بود، داروهای بدون نسخه تاثیری نداشتند یا علائمی مانند عفونت گوش، سینوزیت مزمن یا مشکلات خواب داشتید، به پزشک متخصص آلرژی مراجعه کنید.
عوارض و پیامدهای بلندمدت ابتلا به آلرژی بینی چیست؟
ابتلا به آلرژی بینی کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار میدهد اما به ندرت باعث بروز مشکلات جدی سلامت میشود. بیشتر افراد با تغییر در سبک زندگی و مصرف داروهای بدون نسخه، علائم خود را به خوبی کنترل میکنند. آلرژی بینی فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت‌های گوش و سینوزیت قرار میدهد. همچنین، رینیت آلرژیک ممکن است باعث اختلال در خواب شبانه شود و این مورد موجب خستگی و کاهش انرژی در طول روز می شود. کنترل دقیق علائم و مراقبت‌های پزشکی مناسب برای جلوگیری از این پیامدهای بلندمدت اهمیت دارد.
سخن پایانی
حساسیت و آلرژی‌های فصلی بینی ناراحت‌کننده و مزمن هستند، اما با آگاهی، پیشگیری به‌موقع و درمان مناسب به‌خوبی کنترل میشوند. پرهیز از عوامل محرک، راهکارهای خانگی و استفاده صحیح از داروها نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی فرد دارند. با این حال، در مواردی که علائم شدیدتر و مزمن‌تر میشوند یا با درمان‌های معمول پاسخ مناسبی دیده نمی‌شود، روند درمان تحت نظر یک متخصص آلرژی و بیماری‌های تنفسی انجام شود.
دکتر شهاب موسوی پور با تجربه و تخصص در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های بینی، سینوس و آلرژی راهنمایی دقیق و علمی برای کنترل کامل حساسیت فصلی در اختیار بیماران قرار میدهد. پیگیری منظم و برنامه‌ریزی درمانی دقیق زیر نظر ایشان به بیماران کمک میکند تا علائم خود را کاهش داده و زندگی بدون آلرژی را تجربه کنند. در مسیر بهبود و کنترل آلرژی‌های بینی مشورت با دکتر موسوی کلید سلامتی شما است.